خونریزی در دوران بارداری یکی از نگران‌کننده‌ترین تجربیاتی است که یک مادر می‌تواند با آن مواجه شود و سوالات متعددی را در ذهن او ایجاد می‌کند. بسیاری به دنبال پاسخی برای این سوال هستند که چه مقدار خونریزی در بارداری طبیعی است و چگونه می‌توانند آن را مدیریت کنند. برخی دیگر با نگرانی می‌پرسند چه بخوریم تا خونریزی در بارداری قطع شود، به امید یافتن راهکارهای خانگی. درک اینکه چه خونریزی در بارداری خطرناک است، برای تشخیص به موقع علائم هشداردهنده حیاتی است. این نگرانی‌ها به خصوص در مورد خونریزی در بارداری ماه اول بسیار شایع است. شرایط خاصی مانند بارداری خارج از رحم، سوالاتی نظیر خونریزی بارداری خارج از رحم چند روز است را به همراه دارد و حتی مشاهده خونریزی در حد پریودی در بارداری می‌تواند بسیار دلهره‌آور باشد. در نهایت، شناخت اینکه چه چیزهایی باعث خونریزی در بارداری میشود، اولین قدم برای مدیریت صحیح این وضعیت است. این مقاله با هدف پاسخگویی به این سوالات، به بررسی جامع انواع خونریزی در دوران بارداری می‌پردازد.
خونریزی در بارداری تا چه حد طبیعی است
اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید بدانید این است که هرگونه خونریزی در بارداری، غیرطبیعی تلقی میشود و نیازمند بررسی فوری توسط پزشک است. با این حال، برخی از انواع لکه‌بینی‌ها، به خصوص در اوایل بارداری، ممکن است بی‌خطر باشند.
تفاوت لکه‌بینی و خونریزی
- لکه‌بینی (Spotting): به مشاهده چند قطره خون به رنگ صورتی روشن یا قهوه‌ای تیره بر روی لباس زیر یا دستمال توالت گفته میشود. این نوع خونریزی آنقدر کم است که پد بهداشتی را پر نمی‌کند.
- خونریزی (Bleeding): به جریان خونی گفته میشود که شدیدتر از لکه‌بینی است و نیاز به استفاده از پد بهداشتی دارد.
لکه‌بینی‌های معمولاً بی‌خطر
- خونریزی لانه‌گزینی: حدود ۱۰ تا ۱۴ روز پس از لقاح، زمانی که جنین در دیواره رحم جایگزین میشود، ممکن است لکه‌بینی خفیف و کوتاه‌مدتی رخ دهد که کاملاً طبیعی است.
- خونریزی پس از معاینه واژینال یا رابطه جنسی: دهانه رحم (سرویکس) در دوران بارداری بسیار پرخون و حساس است و ممکن است پس از تماس، دچار لکه‌بینی خفیفی شود.
چه بخوریم تا خونریزی در بارداری قطع شود
این یک تصور اشتباه و خطرناک است که می‌توان با خوردن مواد غذایی خاصی، خونریزی فعال در دوران بارداری را متوقف کرد. هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد رژیم غذایی می‌تواند علت اصلی خونریزی را درمان کند.
اقدامات صحیح به جای راهکارهای تغذیه‌ای
- مراجعه فوری به پزشک: اولین و تنها اقدام صحیح، تماس با پزشک یا مراجعه به اورژانس است تا علت خونریزی مشخص شود.
- استراحت مطلق: پزشک شما به احتمال زیاد استراحت مطلق یا کاهش فعالیت‌های فیزیکی را توصیه خواهد کرد.
- پرهیز از رابطه جنسی: تا زمان مشخص شدن علت و توقف خونریزی، باید از رابطه جنسی خودداری کرد.
نقش تغذیه در سلامت کلی بارداری
اگرچه غذا نمی‌تواند خونریزی را متوقف کند، اما یک رژیم غذایی غنی از آهن (برای پیشگیری از کم‌خونی ناشی از خونریزی)، ویتامین C و سایر مواد مغذی برای حمایت از سلامت مادر و جنین ضروری است.
چه خونریزی در بارداری خطرناک است
هر نوع خونریزی باید جدی گرفته شود، اما برخی علائم همراه، نشان‌دهنده یک وضعیت خطرناک و اورژانسی هستند.
علائم هشداردهنده
- خونریزی شدید: اگر خونریزی به حدی است که در هر ساعت یک پد بهداشتی را کاملاً خیس می‌کند.
- وجود لخته‌های بزرگ: دفع لخته‌های بزرگ خون می‌تواند نشانه سقط جنین باشد.
- رنگ خون قرمز روشن: خونریزی با رنگ قرمز روشن، معمولاً نشانه خونریزی فعال و تازه است.
- درد و گرفتگی شدید: خونریزی همراه با درد شدید در ناحیه شکم، لگن یا کمر.
- سرگیجه و غش: این علائم می‌تواند نشانه خونریزی داخلی شدید (مانند پارگی در حاملگی خارج رحمی) و افت فشار خون باشد.
خونریزی در بارداری ماه اول
خونریزی در سه ماهه اول بارداری نسبتاً شایع است و تقریباً ۲۰ تا ۳۰ درصد از زنان آن را تجربه می‌کنند. علل آن می‌تواند از موارد بی‌خطر تا شرایط بسیار جدی متغیر باشد.
علل شایع خونریزی در سه ماهه اول
- خونریزی لانه‌گزینی: همانطور که پیشتر ذکر شد، این خونریزی خفیف و طبیعی است.
- تهدید به سقط (Threatened Miscarriage): خونریزی ممکن است اولین نشانه تهدید به سقط باشد، هرچند بسیاری از این بارداری‌ها با موفقیت ادامه پیدا می‌کنند.
- سقط جنین (Miscarriage): خونریزی شدید همراه با درد و دفع لخته، می‌تواند نشانه سقط جنین باشد.
- حاملگی خارج از رحم (Ectopic Pregnancy): یک وضعیت اورژانسی که در ادامه به آن پرداخته میشود.
- حاملگی مولار (Molar Pregnancy): یک عارضه نادر که در آن توموری به جای جنین در رحم رشد می‌کند.
خونریزی بارداری خارج از رحم چند روز است
حاملگی خارج از رحم یک وضعیت اورژانسی و تهدیدکننده زندگی است که در آن تخمک بارور شده در خارج از حفره رحم (معمولاً در لوله‌های فالوپ) لانه گزینی می‌کند. خونریزی در این حالت الگوی مشخصی ندارد.
ویژگی‌های خونریزی در حاملگی خارج رحمی
- زمان و مدت: خونریزی می‌تواند به صورت لکه‌بینی مداوم یا خونریزی متناوب برای چندین روز یا هفته ادامه داشته باشد. معمولاً بین هفته‌های ۴ تا ۱۲ بارداری رخ می‌دهد.
- ظاهر خون: خون ممکن است به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه‌ای تیره (شبیه به خون مانده) باشد.
- علائم همراه: این خونریزی اغلب با درد شدید و تیز در یک طرف شکم، درد شانه (به دلیل تحریک عصب دیافراگم توسط خونریزی داخلی) و احساس سرگیجه یا ضعف همراه است. در صورت پارگی لوله، خونریزی داخلی شدید و شوک رخ می‌دهد.
خونریزی در حد پریودی در بارداری
تجربه خونریزی شدید مشابه با یک دوره قاعدگی طبیعی، در دوران بارداری هرگز طبیعی نیست و یک علامت هشدار جدی محسوب میشود.
علل احتمالی خونریزی شدید
- سقط جنین: این محتمل‌ترین علت برای خونریزی شدید و شبیه به پریود است.
- حاملگی خارج از رحم: همانطور که گفته شد، می‌تواند باعث خونریزی شود.
- مشکلات جفت: در مراحل بعدی بارداری، شرایطی مانند جفت سرراهی (Placenta Previa) یا جدا شدن زودرس جفت (Placental Abruption) می‌تواند باعث خونریزی شدید شود.
چه چیزهایی باعث خونریزی در بارداری میشود
علل خونریزی در دوران بارداری بسیار متنوع هستند و بسته به اینکه در کدام مرحله از بارداری رخ می‌دهند، متفاوت‌اند.
علل مربوط به سه ماهه اول
- لانه‌گزینی جنین
- سقط جنین یا تهدید به سقط
- حاملگی خارج از رحم
- حاملگی مولار
- عفونت یا حساسیت دهانه رحم
علل مربوط به سه ماهه دوم و سوم
- جفت سرراهی (Placenta Previa): وضعیتی که در آن جفت به طور کامل یا جزئی دهانه رحم را می‌پوشاند و معمولاً باعث خونریزی بدون درد میشود.
- جدا شدن زودرس جفت (Placental Abruption): یک وضعیت اورژانسی که در آن جفت از دیواره رحم جدا میشود و باعث خونریزی شدید و دردناک می‌گردد.
- زایمان زودرس: خونریزی ممکن است یکی از علائم شروع زایمان زودرس باشد.
سخن نهایی
مواجهه با هر میزان خونریزی در دوران بارداری، استرس‌آور است. مهم‌ترین پیام این است که هرگز آن را نادیده نگیرید و سعی در درمان خانگی آن نداشته باشید. تشخیص تفاوت بین یک لکه‌بینی بی‌خطر و یک علامت هشداردهنده جدی، تنها توسط پزشک یا ماما و از طریق معاینه و سونوگرافی امکان‌پذیر است. به غریزه خود اعتماد کنید؛ اگر احساس می‌کنید شرایط عادی نیست، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. اقدام به موقع می‌تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه بارداری و حفظ سلامت شما و فرزندتان ایجاد کند.
