سلام به شما همراهان عزیز کلینیک ما. صحبت در مورد بارداری همیشه با هیجان و شادی همراه است، اما گاهی اوقات، شرایطی پیش می‌آید که نیازمند آگاهی و توجه ویژه‌ای است. یکی از این شرایط، بارداری یا حاملگی خارج از رحم است. ما در کلینیک تخصصی خود، با حضور بهترین متخصصان، همواره در تلاشیم تا با ارائه اطلاعات دقیق و خدمات به‌روز، در کنار شما باشیم. در این مطلب قصد داریم به طور کامل، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شما یعنی علائم بارداری خارج از رحم چیست بپردازیم. به طور مفصل در مورد خود حاملگی خارج از رحم، اینکه بارداری خارج از رحم چه زمانی مشخص میشود، خونریزی بارداری خارج از رحم چند روز است و همچنین علت حاملگی خارج از رحم صحبت خواهیم کرد.
هدف ما افزایش آگاهی شماست تا در صورت نیاز، با دیدی باز و به موقع، بهترین تصمیم را برای سلامتی خود بگیرید. پس تا انتها با ما همراه باشید و فراموش نکنید که برای هرگونه سوال یا نیاز به مشاوره تخصصی، درهای کلینیک ما همیشه به روی شما باز است و می‌توانید برای رزرو نوبت با ما تماس بگیرید.
علائم بارداری خارج از رحم چیست
بارداری خارج از رحم یا حاملگی اکتوپیک (Ectopic Pregnancy)، وضعیتی است که در آن تخمک بارور شده، به جای لانه‌گزینی در دیواره داخلی رحم، در مکانی دیگر (معمولاً در یکی از لوله‌های فالوپ) مستقر میشود. این وضعیت یک اورژانس پزشکی محسوب میشود، زیرا رشد جنین در خارج از رحم می‌تواند منجر به پارگی آن عضو و خونریزی داخلی شدید شود. شناخت علائم آن برای اقدام به موقع حیاتی است.
علائم بارداری خارج از رحم با بیبی چک
یکی از سوالات رایج این است که آیا با بیبی چک می‌توان این مشکل را تشخیص داد؟ پاسخ این است که بیبی چک به تنهایی قادر به تشخیص محل بارداری نیست. هورمون بارداری (hCG) که توسط بیبی چک اندازه‌گیری میشود، در بارداری خارج از رحم نیز تولید و در ادرار یافت میشود. بنابراین، نتیجه بیبی چک مثبت خواهد بود. اما ممکن است خط تست کمرنگ‌تر از حد انتظار برای سن بارداری باشد که البته این معیار قابل اعتمادی نیست.
از کجا بفهمیم بارداری خارج از رحم است
تشخیص قطعی بارداری خارج از رحم تنها از طریق معاینه پزشکی و روش‌های تشخیصی امکان‌پذیر است. اگر تست بارداری شما مثبت است اما علائم نگران‌کننده‌ای مانند درد شدید و یک‌طرفه در ناحیه شکم، لکه‌بینی یا خونریزی غیرطبیعی و سرگیجه دارید، باید فوراً به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید. پزشک با استفاده از سونوگرافی واژینال و آزمایش خون، وضعیت شما را بررسی خواهد کرد.
حاملگی خارج از رحم چیست؟
همانطور که اشاره شد، در این نوع حاملگی، جنین در جایی خارج از حفره اصلی رحم رشد می‌کند. بیش از ۹۵ درصد موارد حاملگی‌های خارج رحمی در لوله‌های فالوپ (لوله‌های رحمی) رخ می‌دهند. اما در موارد نادر، ممکن است در تخمدان، دهانه رحم (سرویکس) یا حتی در حفره شکمی اتفاق بیفتد. از آنجایی که هیچ‌یک از این مکان‌ها برای رشد و تغذیه جنین مناسب نیستند، این نوع بارداری هرگز به سرانجام نمی‌رسد و برای حفظ سلامت مادر، باید خاتمه یابد.
بارداری خارج از رحم چه علائمی دارد
علائم اولیه بارداری خارج از رحم می‌تواند بسیار شبیه به یک بارداری طبیعی باشد: عقب افتادن پریود، حساسیت سینه‌ها و حالت تهوع. اما با گذشت زمان، علائم هشداردهنده خود را نشان می‌دهند که عبارتند از:
- درد لگن یا شکم: معمولاً درد تیز و خنجری که در یک طرف شکم احساس میشود و به طور مداوم وجود دارد.
- خونریزی واژینال: این خونریزی می‌تواند به صورت لکه‌بینی خفیف یا خونریزی شدیدتر باشد و رنگ آن از صورتی و قهوه‌ای تا قرمز روشن متغیر است.
- احساس ضعف و سرگیجه: این علائم ممکن است ناشی از خونریزی داخلی باشد.
- درد در ناحیه شانه: این یک علامت اورژانسی است و زمانی رخ می‌دهد که خونریزی داخلی، عصب فرنیک (که تا شانه امتداد دارد) را تحریک کند.
- احساس فشار در رکتوم (مقعد): به خصوص هنگام اجابت مزاج.
بارداری خارج از رحم چه زمانی مشخص میشود
معمولاً علائم بارداری خارج از رحم بین هفته‌های چهارم تا دوازدهم بارداری بروز می‌کنند. بسیاری از زنان در هفته‌های ششم تا هشتم پس از اولین روز آخرین قاعدگی خود متوجه علائم می‌شوند. تشخیص قطعی اغلب پس از مثبت شدن تست بارداری و مراجعه به پزشک به دلیل درد یا خونریزی، با استفاده از سونوگرافی واژینال (که در آن ساک حاملگی در داخل رحم دیده نمی‌شود) و اندازه‌گیری سطح هورمون hCG در خون انجام میشود.
علائم بارداری خارج از رحم در هفته چهارم
در هفته چهارم بارداری (یعنی حدود دو هفته پس از تخمک‌گذاری)، ممکن است هنوز علائم خاص و افتراق‌دهنده‌ای وجود نداشته باشد. در این مرحله، ممکن است تنها علامت، عقب افتادن پریود و مثبت شدن تست بارداری باشد. برخی زنان ممکن است لکه‌بینی خفیفی را تجربه کنند که گاهی با خونریزی لانه‌گزینی طبیعی اشتباه گرفته میشود. به همین دلیل، تشخیص در این هفته کمی دشوار است.
حاملگی خارج از رحم با بی بی چک مشخص میشود
همانطور که پیش‌تر گفته شد، پاسخ منفی است. بیبی چک فقط وجود هورمون بارداری را نشان می‌دهد، نه محل آن را. بنابراین، یک نتیجه مثبت در بیبی چک، بارداری طبیعی را تضمین نمی‌کند و رد کننده بارداری خارج از رحم نیز نیست. هر خانمی که تست بارداری مثبت همراه با درد یا خونریزی دارد، باید احتمال بارداری خارج از رحم را در نظر بگیرد و به پزشک مراجعه کند.
خونریزی بارداری خارج از رحم چند روز است
الگوی خونریزی در حاملگی خارج از رحم بسیار متغیر است. این خونریزی با خونریزی دوران قاعدگی تفاوت دارد. ممکن است به صورت لکه‌بینی مداوم و خفیف برای چندین روز یا حتی هفته‌ها ادامه داشته باشد. در برخی موارد نیز ممکن است خونریزی شدیدتر و شبیه به پریود باشد. نکته کلیدی این است که این خونریزی غیرطبیعی است و معمولاً با درد یک طرفه شکم همراه است. برخلاف پریود، این خونریزی نشانه شروع یک چرخه جدید نیست، بلکه یک علامت هشدار است.
عوارض بعد از عمل حاملگی خارج از رحم
درمان حاملگی خارج از رحم بسته به زمان تشخیص و وضعیت بیمار، می‌تواند دارویی (با آمپول متوترکسات) یا از طریق جراحی (لاپاراسکوپی یا لاپاراتومی) باشد. پس از درمان، ممکن است فرد عوارضی مانند درد، خستگی و خونریزی را تجربه کند. از نظر روحی نیز، از دست دادن بارداری می‌تواند تجربه تلخی باشد و حمایت عاطفی در این دوران بسیار مهم است. یکی از نگرانی‌های اصلی پس از این تجربه، تأثیر آن بر باروری آینده است. اگر لوله فالوپ آسیب دیده یا برداشته شده باشد، ممکن است شانس بارداری در آینده کمی کاهش یابد، اما بارداری موفق همچنان کاملاً امکان‌پذیر است.
تشخیص حاملگی خارج از رحم با آزمایش خون
آزمایش خون نقش حیاتی در تشخیص دارد. در یک بارداری طبیعی، سطح هورمون بتا hCG هر ۴۸ تا ۷۲ ساعت تقریباً دو برابر میشود. اما در بارداری خارج از رحم، سطح این هورمون معمولاً کندتر افزایش می‌یابد یا حتی ثابت می‌ماند. پزشک با اندازه‌گیری سریالی این هورمون و مقایسه آن با نتایج سونوگرافی، می‌تواند به تشخیص قطعی برسد.
علت حاملگی خارج از رحم
علت اصلی این عارضه، وجود مشکلی در لوله‌های فالوپ است که مانع از رسیدن تخمک بارور شده به رحم میشود. هر عاملی که به این لوله‌ها آسیب برساند یا در عملکرد طبیعی آن‌ها اختلال ایجاد کند، می‌تواند ریسک را افزایش دهد. شایع‌ترین علل و عوامل خطر عبارتند از:
- بیماری التهابی لگن (PID): عفونت‌هایی مانند کلامیدیا و سوزاک می‌توانند باعث ایجاد بافت اسکار و چسبندگی در لوله‌ها شوند.
- جراحی‌های قبلی شکم یا لگن: به خصوص جراحی روی لوله‌های فالوپ.
- سابقه حاملگی خارج از رحم: زنانی که یک بار این تجربه را داشته‌اند، ریسک بالاتری برای تکرار آن دارند.
- استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD): اگرچه IUD در پیشگیری از بارداری بسیار مؤثر است، اما در موارد نادری که بارداری با وجود IUD اتفاق می‌افتد، احتمال خارج رحمی بودن آن بیشتر است.
- درمان‌های ناباروری: مانند
- سیگار کشیدن.
- سن بالای ۳۵ سال.
بارداری خارج از رحم چقدر طول میکشد
بارداری خارج از رحم نمی‌تواند تا پایان ۹ ماه ادامه یابد. این بارداری معمولاً طی چند هفته پس از شروع، به دلیل عدم وجود فضای کافی و خونرسانی مناسب برای رشد، با علائمی مانند درد و خونریزی خود را نشان می‌دهد و اگر تشخیص داده نشود، می‌تواند با پارگی لوله فالوپ در حدود هفته ۶ تا ۱۶، به یک وضعیت اورژانسی تبدیل شود. بنابراین، این وضعیت “طول نمی‌کشد” و باید در اولین فرصت ممکن تشخیص داده و درمان شود.
حاملگی خارج از رحم تست مثبت میشود
بله، همانطور که چندین بار اشاره شد، در حاملگی خارج از رحم نیز به دلیل تولید هورمون hCG، نتیجه تست‌های بارداری (هم ادرار و هم خون) مثبت میشود. این نکته بسیار مهمی است که باید به خاطر سپرد: تست مثبت به معنای بارداری سالم و داخل رحمی نیست.
سخن نهایی
آگاهی از علائم بارداری خارج از رحم، اولین و مهم‌ترین قدم برای حفظ سلامتی شماست. به بدن خود گوش دهید و هرگز علائم غیرعادی مانند درد شدید یک‌طرفه شکم و لکه‌بینی را پس از مثبت شدن تست بارداری نادیده نگیرید. ما در کلینیک تخصصی خود، با تیمی از بهترین و باتجربه‌ترین متخصصان و با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین تجهیزات تشخیصی، آماده‌ایم تا در تمامی مراحل، از تشخیص تا درمان و مراقبت‌های پس از آن، در کنار شما باشیم. سلامت شما اولویت اصلی ماست. لطفاً در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده یا برای دریافت مشاوره تخصصی در زمینه باروری و سلامت زنان، بدون درنگ برای رزرو نوبت با ما تماس بگیرید. ما اینجا هستیم تا به شما کمک کنیم.
